Bách thảo sương: Vị thuốc quen thuộc từ nhọ nồi

Tên gọi, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Bách thảo sương.

Tên khác: Nhọ nồi, Lọ nghẹ, Muội nồi, Táo đột mặc, Táo ngạch mặc, Táo môi, Phủ để môi.

Tên khoa học: Pulvis fumi carbonisatus.

Đặc điểm tự nhiên

Nhọ nồi phải màu đen nhẹ, mịn, không có mùi vị khó chịu.

Phân bố, thu hái, chế biến

Phân bố

Tại Việt Nam, nguồn Bách thảo sương hiện nay được lấy chủ yếu đến từ các vùng nông thôn trồng lúa, có sử dụng cây cỏ và rơm rạ để nấu thức ăn.

Thu hoạch dược liệu

Bách thảo sương được lấy từ đáy nồi hay đáy chảo nấu nướng thức ăn tạo nên. Trong đó, có giá trị dược liệu tốt nhất là phần muội nồi được cạo từ đáy của nồi đất nấu cơm.

Cách bào chế bách thảo sương

Theo y học cổ truyền Việt Nam

Lấy phần muội nồi không bị lẫn tạp, màu đen nhánh. Tán nhỏ trong cối rồi rây lấy bột mụn.

Theo y học cổ truyền Trung Quốc

Sàng phần muội nồi thu được 1 – 2 lần để loại bỏ tạp chất. Rồi mang đi thủy phi hoặc kết hợp cùng các dược liệu khác tán thành bột để làm hoàn.

Bảo quản dược liệu

Dược liệu Bách thảo sương rất dễ bảo quản. Bảo quản bằng cách cho vào một cái hũ, đậy kín nắp lại và để nơi khô ráo sẽ không bị hư hỏng, ẩm mốc.

Bộ phận sử dụng

Bộ phận sử dụng được của Bách thảo sương là phần muội có màu đen đóng lớp dưới đáy xoong nồi, chảo.

Chủ yếu là carbon.

Theo y học cổ truyền

Theo tài liệu cổ: Bách thảo sương vị cay, tính ôn, vào hai kinh tâm và phế. Có tác dụng cầm máu, giúp sự tiêu hoá và giải độc. Dùng chữa chảy máu cam, chảy máu chân răng, tả lỵ, động thai.

Theo y học hiện đại

Không có.

Ngày dùng 6 – 12g.

Chữa chảy máu chân răng

Dùng Bách thảo sương bôi trực tiếp vào chân răng.

Chữa chốc đầu

Dùng Bách thảo sương trộn với mỡ heo bôi bào nơi chốc đã rửa sạch.

Chữa kiết lỵ

Bách thảo sương uống với nước cháo nóng, ngày 2 lần, mỗi lần uống 8g.

Chữa chảy máu cam

Tán Bách thảo sương thổi vào mũi.

Không có.