Đậu ván trắng: Loại thực phẩm dùng làm thuốc

Tên gọi, danh pháp

Tên tiếng Việt:

Đậu ván trắng (Hạt).

Tên khác:

Bạch biển đậu; Bạch tiểu đậu; Đậu biển; Bạch đậu; Nam biển đậu; Nga mi đậu; Biển đậu hoa…

Tên khoa học:

Dolichos Lablab Lin.

Đặc điểm tự nhiên

Đậu ván trắng là một loại dây leo có thể leo dài tới 5m hay hơn, sống từ 1 đến 3 năm. Thân leo có góc màu xanh, hơi có rãnh.

Phân bố, thu hái, chế biến

Đậu ván trắng được trồng ở khắp nơi nước ta để lấy quả già lấy hạt làm thuốc và quả non ăn. Tháng 9 – 10 có hái hạt làm thuốc vào thời điểm này, khi quả chín già, hái về, đập lấy hạt và phơi khô. Từ Đậu ván trắng, người ta bào chế ra các vị thuốc Bạch biển đậu sao (nhân Đậu ván trắng cho vào nồi gang hay chảo sao cho đến khi có màu vàng đen, lấy ra để nguội là có thể sử dụng được).

Bộ phận sử dụng

Bộ phận sử dụng được của Đậu ván trắng là nhân hạt.

Trong Bạch biển đậu (Đậu ván trắng) có chứa 1,8% chất béo, 22,7% chất protein, 57% carbon hydrate, 0,052% photpho, 0,046% calci, 0,001% chất sắt.

Ngoài ra còn chứa men tyrosinase, vitamin A, C, B2 và nhiều vitamin B1, acid cyanhydric.

Trong thành phần protein của Đậu ván trắng, có thể tìm thấy nhiều axit amin như tryptophan, arginin, lysin và tyrosin.

Trong Bạch biển đậu (Đậu ván trắng) có protid, caroten, vitamin B1 và C, đường sacarose, glucose, stachyose, maltose và raffinose (C.A., 1968, 68, 66373 i) ngoài ra còn acid L- pipecolic và phyto agglutinin (C.A., 1967, 66, 83078t và 1969, 71, 28825n).

Theo y học cổ truyền

Đậu ván trắng mới được thấy sử dụng làm thuốc trong phạm vi nhân dân. Theo lý luận đông y, Bạch biển đậu có vị ngọt, không độc, hơi ôn, vào hai kinh tỳ và vị. Chủ trị hạ khí, hòa trung, dùng làm thuốc bổ tỳ vị, chỉ tả lỵ phiền khát. Trị các chứng đau bụng, giải độc, xích bạch đới, trúng độc do nhân ngôn. Một tác giả đời Đường còn nói ăn Đậu ván trắng bổ ngũ tạng, chữa nôn ói, ăn thường xuyên tóc sẽ không bạc.

Theo y học hiện đại

Có tác dụng chống ngộ độc thức ăn đến nôn mửa, viêm dạ dày ruột cấp tính.

Hạt dùng dưới dạng thuốc bột hay thuốc sắc, mỗi ngày khoảng từ 8 đến 16g.

Hương nhu hoàn dùng trị đau bụng, ăn không tiêu:

Hương nhu (lá) 80g, Hậu phác tẩm nước gừng sao, Bạch biển đậu sao bỏ vỏ, mỗi vị 40g. Nghiền nhỏ làm thành viên, mỗi viên nặng khoảng 1g. Mỗi lần dùng từ 1 đến 2 viên.

Dùng nước nóng chiêu thuốc:

Có thể sắc uống đơn thuốc sau đây: Hương nhu 4g, Nước 200ml, Bạch biển đậu 4g, sắc còn 100ml, chia thành 3 lần uống trong ngày.

Đơn thuốc trị xích bạch đới:

Bạch biển đậu sao vàng tán nhỏ, mỗi ngày dùng từ 4 đến 8g bột.

Trị trúng độc:

Bạch biển đậu 20g giã sống cho thêm nước, vắt lấy nước để uống.

Đậu ván trắng là loài cây gia vị đang phổ biến ở nhiều nơi. Tuy có nguồn gốc từ thiên nhiên nhưng Đậu ván trắng có chỉ định, chống chỉ định và tác dụng phụ. Quý bạn đọc và người thân không nên tự ý sử dụng hoặc nghe theo bài thuốc kinh nghiệm. Quý bạn đọc hãy đến bác sĩ để hiểu rõ tình trạng cơ thể và tham vấn ý kiến. Hãy chia sẻ bài viết nếu thấy hữu ích. Chúng tôi mong muốn nhận được phản hồi cũng như sự quan tâm của quý bạn đọc ở bài viết khác.