Hoa hiên: Loại rau có tác dụng chữa bệnh

Tên gọi, danh pháp

Tùy theo vùng mà được gọi là Hoa hiên hoặc Kim châm, Phắc chăm (Tày), Huyên thảo, Rau huyên.

Tên khoa học: Hemerocallis fulva L. Một loài thực vật có hoa thuộc họ Hoa hiên (Hemerocallidaceae).

Đặc điểm tự nhiên

Hoa hiên, một loại cỏ sống nhiều năm, thân rễ rất ngắn, có rễ mầm nhưng nhỏ.

Lá hình sợi, dài 30cm đến 50cm, rộng 2,5cm hay hơn, trên mặt lá có nhiều gân.

Trục mang hoa cao bằng lá, phía trên phân nhánh, có 6 – 10 đến 12 hoa. Hoa to, có màu vàng đỏ, có mùi thơm, tràng hoa có hình phễu, phần trên xẻ làm 6 phiến, nhị 6, bầu hoa có 3 ngăn.

Quả hoa hiên hình 3 cạnh với hạt bóng có màu đen.

Mùa ra hoa: Mùa hè và mùa thu.

Phân bố, thu hái, chế biến

Hoa hiên, loại cây mọc hoang và được trồng nhiều nơi khắp cả nước để lấy hoa nấu canh. Một số vùng dùng lá hay hoa của hoa hiên để làm thuốc chữa chảy máu cam.

Hoa hiên còn mọc ở các nước Trung Quốc, Nhật Bản và một số nước Châu Âu.

Lá được thu hái quanh năm; rễ thì được đào vào thu đông, đôi khi đào các mùa khác, có thể dùng tươi hoặc phơi khô, nhưng dùng tươi thường phổ biến hơn.

Bộ phận sử dụng

Rễ: Được thu hoạch vào mùa thu, rửa sạch rồi phơi hay sấy khô. Có thể sử dụng tươi.

Lá và hoa: Được thu hái quanh năm, lá thường dùng tươi, hoa thường thu vào lúc mới chớm nở đem phơi hay sấy khô.

Theo một số tài liệu ở Ấn Độ, hoa hiên tươi ở Trung Quốc có các thành phần như nước 85,49%, protein 1,66%, chất béo 0,4%, nitơ tự do 10,44%, sợi 1,23% và tro 0,78%.

Hoa hiên là nguyên liệu tốt cung cấp vitamin A, thiamin và vitamin C.

Rễ hoa hiên có chứa asparagin.

Theo y học cổ truyền

Rễ hoa hiên với vị ngọt, tính mát: Có công dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, lương huyết.

Lá và hoa thì có vị ngọt, tính mát: Có công dụng an thai, lợi tiểu, hạ hỏa, ăn ngon ngủ yên.

Theo y học hiện đại

Tác dụng trên quá trình đông máu

Nước sắc hoa hiên: Kéo dài thời gian đông máu, tác dụng giống vitamin K: Đối kháng với dicoumarin là chất kéo dài thời gian đông máu.

Tác dụng trên máu

Nước sắc hoa hiên: Làm tăng tiểu cầu, hồng cầu nhưng không làm thay đổi đến số lượng bạch cầu cũng như công thức bạch cầu.

Hoa hiên chỉ mới được dùng trong nhân dân.

Thường dùng làm thuốc lợi tiểu, giảm đau, hạ sốt, thuỷ thũng, vàng da, tiểu tiện khó, vú sưng đau, bệnh lỵ, chảy máu cam, sưng đau các khớp xương và nôn ra máu.

Liều dùng: Mỗi ngày từ 6 – 12g dưới dạng thuốc sắc hoặc ép tươi lấy nước uống. Trường hợp dùng ngoài thì lấy củ tươi giã nát đem đắp lên chỗ sưng đau.

Chữa vàng da do uống nhiều rượu: Rễ hoa hiên tươi đem giã nát, vắt lấy nước uống. Mỗi ngày dùng 15g.

Chữa viêm tai giữa: Rễ hoa hiên tươi 15g, nấu chín với thịt lợn nạc để ăn.

Chữa chảy máu cam: Lá hoặc rễ hoa hiên 15 – 20g sắc uống.

Chữa sưng vú: Rễ, lá hoặc hoa tươi đem giã nát rồi đắp lên vị trí sưng đau.

Hoa hiên là loài cây rau phổ biến được trồng ở nhiều nơi. Tuy là dược liệu có nguồn gốc từ thiên nhiên cần tham khảo ý kiến bác sĩ để hiểu rõ tình trạng cơ thể sử dụng một cách hiệu quả nhất.