Liên nhục (hạt sen): Vị thuốc, món ngon bồi bổ sức khoẻ

Tên gọi, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Liên nhục (Hạt sen).

Tên khác: Liên tử.

Tên khoa học:Semen Nelumbinis.

Đặc điểm tự nhiên

Hạt sen sinh ra từ hoa sen và nằm trong hoa sen. Mỗi đài sen chứa khoảng 20 hạt sen. Hạt sen có hình bầu dục, khi còn tươi có màu xanh. Có một tâm sen ở giữa các hạt sen.

Phân bố, thu hái, chế biến

Mùa sen kéo dài từ tháng 5 đến tháng 8, sau đó hạt sen được thu hoạch. Hạt sen khi thu hoạch về phải bóc ngay vì khi còn tươi vỏ còn mềm, dễ bóc, để qua một ngày lớp vỏ cứng càng khó bóc. Người ta khi bóc vỏ hạt sen thường lấy tâm sen (tâm sen cũng là một vị thuốc, thường dùng để chữa bệnh mất ngủ).

Bộ phận sử dụng

Hạt sen.

100g hạt sen chứa 350 calo, 63 – 68g carbohydrate, 17 – 18g protein, nhưng chỉ có 1,9 – 2,5g chất béo, còn lại là nước (13%) và các thành phần, khoáng chất khác (chủ yếu là natri, kali, canxi, phốt pho).

Theo y học cổ truyền

Nói chung, Liên Nhục có rất nhiều công dụng:

• Chữa mộng tinh, di tinh.

• Trị chứng lo âu và mất ngủ.

• Cầm một số trường hợp tiêu chảy.

• Thúc đẩy tiêu hóa, giúp ăn ngon miệng, tiêu hóa tốt, điều trị chứng đầy hơi, chậm tiêu.

• Cung cấp nhiều năng lượng: 100 gam hạt sen tươi có 89 calo và hạt sen khô có 372 calo.

• Giúp đẩy lùi quá trình lão hóa.

• Tốt cho sức khỏe răng miệng: Cải thiện một số tình trạng chảy máu nướu răng, loét miệng, loét miệng …

• Giúp điều trị chứng đau đầu.

• Nâng cao sức khỏe cho phụ nữ lớn tuổi và sau sinh.

Đối với trẻ em, hạt sen giúp:

• Bồi bổ sức khoẻ.

• Hạt sen có tác dụng làm tăng cảm giác thèm ăn, giúp tiêu hóa dễ dàng ở trẻ em, nhất là những trẻ gầy yếu, khó tiêu, tiêu chảy lâu ngày …

• Trị một số chứng ra mồ hôi trộm ban đêm, ra nhiều mồ hôi ở trẻ em.

• Bổ sung canxi cho bé: Do hàm lượng canxi chiếm 40% trọng lượng hạt sen nên có lợi cho sự phát triển hệ xương và răng của bé.

Đối với phụ nữ mang thai, hạt sen còn có rất nhiều công dụng:

• Hạt sen rất tốt cho đường huyết, tốt cho tim mạch, giúp mẹ bầu kiểm soát lượng đường và cân nặng trong thai kỳ.

• Giúp an thai và ngăn ngừa sẩy thai.

• Ngăn ngừa tiêu chảy và các vấn đề tiêu hóa khi mang thai.

• Giúp bạn có một giấc ngủ ngon.

• Tăng cường khả năng miễn dịch cho mẹ bầu.

• Ngoài ra, hạt sen còn rất có lợi cho sự phát triển hệ thần kinh và não bộ của em bé trong tử cung. Hạt sen rất giàu axit folic (folate) và riboflavin (B12), là những thành phần quan trọng trong quá trình tổng hợp DNA và phân chia tế bào.

Theo y học hiện đại

Chứa nhiều chất chống oxy hóa, Liên Nhục có khả năng ngăn chặn các gốc tự do, cũng như kiểm soát sự tiến triển của các bệnh mãn tính.

Hạt sen có chứa kaempferol, một loại flavonoid có đặc tính chống viêm giúp hạn chế cơn đau của bệnh viêm khớp mãn tính.

Chất glycoside trong Liên Nhục kết hợp với mùi thơm dịu nhẹ của vị thuốc này có tác dụng an thần, giúp cải thiện giấc ngủ.

Enzyme L-isoaspartyl methyltransferase trong hạt sen có tác dụng sửa chữa các protein bị hư hỏng, chống lão hóa.

Ngoài ra, Liên Nhục có nhiều chất chống thiếu máu cục bộ, giảm huyết áp, ức chế co thắt và chống lại hoạt động bất thường của tim.

Dùng 10 – 30 g/ngày.

Hạt sen có thể dùng tươi hoặc phơi khô. Để đạt hiệu quả, có thể sử dụng Lien shaming theo các cách sau:

• Dùng liều lượng thích hợp (ở trên).

• Thêm hạt sen như một món ăn nhẹ.

• Dùng hạt sen để chế biến chè hạt sen, cháo hạt sen, ninh hạt sen, nấu canh, hầm và các món ăn khác.

• Ngoài ra có thể dùng dưới dạng thuốc sắc, thuốc hoàn, thuốc tán…

Điều trị chứng đau đầu dai dẳng do hư hoả

Trong tình trạng này, bệnh nhân bị cao huyết áp, đỏ bừng, đỏ mắt, đau đầu và chóng mặt. Đôi khi cơn đau đầu chỉ ở một bên. Thuốc sử dụng:

Liên Nhục sao 20g, Vông nem 10g, Hà thủ ô chế 20g, Hương nhu 10g, Kinh giới 10g, Lức cây 15g, Lạc tiên 15g, Sâm đại hành 20g, Cỏ mực 15g, Cam thảo nam 10g, Bạc hà 10g, Cây cối xay 15g, Gừng tươi 2g. Sắc uống.

Bài thuốc chữa chứng tự ra mồ hôi

Liên Nhục 20g, lá Dâu tằm 20g, Sâm đại hành 20g, Sâm bố chính 20g, Lạc tiên 15g, Liên tu 10g, Trần bì 10g, Cam thảo nam 10g, Mạch môn 10g, Gừng tươi 2g. Sắc uống.

Bài thuốc chữa chứng đi cầu ra máu do máu quá nóng

Hạt sen sao 20g, Xuyên tâm liên 20g, Sâm đại hành 20g, Biển đậu sao 20g, Cỏ hôi 15g, Rau má 15g, đài sen cháy 15g, Ké đầu ngựa sao 15g, Cỏ mực 15g, Huyết dụ 15g, Cam thảo nam 11g, Dây giác 15g, Gừng tươi 2g. Tất cả sắc uống.

Bài thuốc chữa chứng mộng tinh

Hạt sen 20g, ngó sen 20g, tua sen 15g, lá Dâu tằm 5g, Hà thủ ô chế 20g, Yếm rùa chế 20g, Củ mài sao 20g, Sâm đại hành 20g, Lạc tiên 15g, Cỏ mực 15g, lá Vông nem 15g, củ Súng 20g. Sắc uống.

Bài thuốc chữa trẻ em bị ra mồ hôi nhiều

Hạt sen 10g, ngó sen 10g, lá Dâu tằm 10gr, Sâm đại hành 10g, Sâm bố chính 10g, Cam thảo nam 3g. Sắc nước uống. Bên ngoài lấy lá dâu tằm đun lấy nước tắm.

Một số lưu ý khi sử dụng Liên Nhục:

• Người bị táo bón không nên dùng.
• Nếu dùng quá nhiều hạt sen có thể dẫn đến táo bón, đầy bụng, khó tiêu.