Cây Mú từn: Loại cây thuốc ngâm rượu chữa bệnh đau nhức xương khớp

Tên gọi, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Mú từn.

Tên khác: Cây cù boong nậu; cây lửa ít gân.

Tên khoa học: Rourea oligophlebia Merr. Đây là một loài thực vật trong họ Dây trường điều (Connaraceae).

Đặc điểm tự nhiên

Cây dây leo thân gỗ độ dài từ 5 đến 15m. Khi còn là cây non, cây có nhiều lông mềm; khi về già thì lông rụng đi.

Lá cây mọc kép, gần đối xứng. Mặt dưới là có nhiều lông và có kích thước từ 4 đến 8cm.

Hoa mọc ở nách lá thành từng cụm, cao từ 2 đến 7cm. Đài có nhiều lông phủ bên ngoài. Cánh hoa dài màu hồng nhạt, dài khoảng 5mm, trên mỗi cánh có 1 cặp nhị hoa.

Quả mú từn hình bầu dục và không có lông, độ dài khoảng 2 cm, khi chín chuyển sang màu đỏ trong khi ban đầu là màu xanh. Hạt bên trong quả, hạt có 1 lớp áo bao bên ngoài.

Phân bố, thu hái, chế biến

Cây Mú từn phân bố ở Thanh Hóa, Nghệ An, tại các tỉnh miền núi phía bắc của Việt Nam.

Rễ cây mú từn là bộ phận có tác dụng dược lý. Rễ có vỏ ngoài xù xì, kích cỡ không đồng nhất. Vỏ rễ có màu đỏ và bên trong, lõi bên trong có màu vàng. Kích thước to bằng cổ tay của con nít, rất chắt khỏe. Sau khi thu hoạch, người ta chặt khúc và chẻ làm đôi rễ để đem phơi khô và ngâm rượu.

Bộ phận sử dụng

Bộ phận sử dụng được của mú từn là rễ.

Trong khi nghiên cứu thành phần hóa học từ ​​thân cây của Rourea oligophlebia, các nhà khoa học phân lập được năm hợp chất bao gồm Friedelin, Alcohol coniferyl, Friedelinol, 7αhydroxyl-3β-sistosterol và scopoletin.

Một nghiên cứu khác của Viện khoa học, ở các bộ phận khác nhau của cùng 1 loài được nghiên cứu thì các thành phần cũng có sự khác biệt nhau đáng kể. “Ở lá và rễ được đặc trưng bởi nerolidol, tuy nhiên hàm lượng này ở rễ thấp hơn ở lá, trong khi đó còn neral chiếm hàm lượng ở lá thì rất thấp (6,6%) còn trong rễ khá cao (22,7%), hay spathoulenol trong lá và rễ gần tương đương nhau. Các thành phần đặc trưng cho 2 mẫu tinh dầu được nghiên cứu là nerolidol (45,2% – 32,1%), β-myrcen (7,0% – 15,9%), spathoulenol (10,3% – 12,7%) và neral (6,6% – 22,7%).

Theo y học cổ truyền

Giảm triệu chứng đau nhức xương khớp

Trong Đông y, nó là một trong những vị thuốc giúp bổ cốt khỏe gân. Tương tự như rễ nhàu, rượu mú từng hỗ trợ điều trị bệnh nhân thường xuyên đau nhức xương khớp, mỏi gối, tê bì chân tay, phong thấp.

Tăng cường sinh lý phái mạnh

Ngày xưa, người ta nhận thấy con lợn đực xuất hiện nhu cầu giao phối cao sau khi người dân tộc cho con lợn (mú) ăn rễ cây này. Do đó, người dân cũng thử sử dụng để uống nhằm tăng cường sinh lực cho nam, tăng khả năng thụ thai cho phụ nữ. Thực hư công dụng, vì chưa có nghiên cứu rõ ràng, nên bài viết này không bàn đến.

Theo y học hiện đại

Chống bệnh sốt rét

Cây mú từn có chứa hoạt chất Rouremin và Rourinoside. Nghiên cứu cho thấy 2 hoạt chất này có tác dụng lên Plasmodium falciparum làm giảm khả năng hoạt động trong phòng thí nghiệm chúng giúp cơ thể phòng chống bệnh sốt rét.

Kháng vi khuẩn

Dịch chiết cồn của Rourea cho thấy có khả năng ức chế vi khuẩn S. aureas và S. epidermidis.

Bảo vệ chức năng gan

Một số trường hợp tăng men gan, liều dùng 500 mg/ kg chiết xuất cồn lá Rourea induta làm giảm đáng kể men gan AST và ALT. Trọng lượng gan của nhóm được điều trị cũng nhỏ hơn so với nhóm đối chứng không được điều trị.

Làm hạ đường huyết

Hiệu quả của các chiết xuất của Rourea minor được thể hiện trong việc giảm mức đường huyết sau 60 phút khi thực hiện nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống. Ngoài khả năng làm giảm đường huyết, dịch chiết còn làm gia tăng khả năng phóng thích insulin (một loại hormon làm giảm đường huyết).

Rễ cây mú từn cho lên chảo gang sao vàng, trong lúc sao, vẩy 2 chén rượu trắng lên. Sao vàng cho đến khi dược liệu có mùi thơm thì dừng. Cho dược liệu mú từn đã rang vào bình, đổ ngập rượu lên gần đến miệng bình. Sau đó, đóng chặt nắp và để ủ rượu ở nơi khô mát, khuất nắng trong vòng 3 tháng.

Không có thông tin.

Mú từn là loài cây đang phổ biến ở nhiều nơi. Tuy có nguồn gốc từ thiên nhiên nhưng Mú từn có chỉ định, chống chỉ định và tác dụng phụ. Quý bạn đọc và người thân không nên tự ý sử dụng hoặc nghe theo bài thuốc kinh nghiệm. Quý bạn đọc hãy đến bác sĩ để hiểu rõ tình trạng cơ thể và tham vấn ý kiến.